«نوجواني» يكي از بحراني ترين دوره هاي زندگي انسان هاست. هويت يابي در اين سنين شروع مي شود و تا مدت ها ادامه دارد. از يك سو نوجوان تكليف خودش را با خودش نمي داند و هر روز يك برنامه جديد براي آينده اش دارد، از سوي ديگر تغييرات هورموني و فرآيندهاي رشد موجب مي شود كه دچار مشكلاتي با خانواده اش، دوستان و جامعه شود.

احتمالا خانواده ها هم متوجه اين بحران هستند. بعضي ها به خوبي از پس مديريت دوره نوجواني برمي آيند. بعضي اما اوضاع را خراب تر مي كنند، ارتباط شان را با فرزندشان از دست مي دهند و در نهايت تاثير عميقي روي آينده اجتماعي - ارتباطي - شغلي فرزندشان مي گذارند.

شايد يكي از چالش برانگيزترين اتفاق ها براي خانواده ها در اين دوره، برقراري ارتباط عاطفي با جنس مخالف است. آنها نمي دانند كه با اين وضعيت چگونه روبرو شوند و عموما كار را خراب تر مي كنند. اين مطلب، راه هاي چگونگي رويارويي با اين وضعيت است.

آيا برقراري ارتباط در اين سنين درست است؟
احتمالا در دسترس ترين پاسخ خانواده ها به اين سوال اين است كه جلوي اين حركت را بگيرند. بعضي از خانواده ها اين اتفاق را خط قرمز خانوادگي خود مي دانند و با نوجواني كه ارتباط برقرار كرده، بدترين واكنش ها را نشان مي دهند.

كلينيك هاي مشاوره و روانشناختي با دختران و پسران و نوجوانان مضطرب و نگراني كه به علت برقراري ارتباط سركوب شده، اعتماد به نفس و آرامش خود را از دست داده اند، غريبه نيستند.

واقعيت اين است كه از لحاظ رواني و فيزيولوژيكي، خيلي عجيب نيست كه در اين سنين، نوجوانان تمايل به برقراري ارتباط عاطفي داشته باشند. يعني بعد از شروع بلوغ و ترشح هورمون هاي جنسي در دختر و پسر، تمايلات دگرجنس خواهانه هم در آنها شكل مي گيرد. نوعي نياز به برقراري ارتباط عاطفي و هيجاني و نيز ارتباط جسمي.

اين يك فرآيند طبيعي است و تا قرن هاي متمادي انسان ها وقتي به سن بلاوغ مي رسيدند اقدام به برقراري ارتباط براي تشكيل زندگي مشترك مي كرده اند؛ بنابراين اينكه نوجواني تمايل به برقراري ارتباط داشته باشد يا عاشق شود يا در ذهنش به اين موارد فكر كند، اصلا چيز عجيبي نيست. خيال تان را راحت كنم، به سلامت روان نوجواني كه به اينجور چيزها فكر نمي كند، بايد شك كنيد!

چه واكنشي نشان دهيم؟
وقتي از رابطه نوجوان تان با جنس مخالف آگاه شديد، اين كارها را انجام دهيد:

1) ارتباط خودتان را با فرزندتان حفظ كنيد
اين اصل، مهمترين اصل تربيت فرزندان است. والدين بايد به گونه اي با نوجوان تعامل كنند كه خانواده مهمترين منبع ارتباطي براي او باشد. در واقع خانواده اي در تربيت فرزندش موفق شده است كه فرزند نوجوانش اگر رابطه اي برقرار كرد يا تمايلي به فردي داشت، آن را ابتدا با والدين يا حداقل يكي از والدين در ميان بگذارد.

نوجوان زماني مي تواند اين كار را انجام دهد و خانواده را در جريان بگذارد كه مطمئن باشد واكنش خانواده نسبت به اين ماجرا وحشتناك نخواهد بود. مثلا اگر نوجوان متوجه باشد كه با فهميدن خانواده، دوره پر تنشي شروع خواهد شد، سركوب مي شود، مورد خشونت قرار مي گيرد يا سرزنش ها و اضطراب هاي جديدي برايش شروع خواهند شد، ترجيح مي دهد اساسا قيد اطلاع رساني به خانواده را بزند. چنين نوجواني مستعد آسيب در روابط عاطفي است و به واسطه اينكه پتشوانه تجربي و حمايتي و آموزشي ندارد، احتمالا دچار مشكلات در رابطه يا حتي سوءاستفاده خواهد بود.

نوع دوم خانواده هايي هستند كه با مطلع شدن از اين ارتباط، اصولا شروع به نصيحت و سرزنش مي كنند و تلاش مي كنند كه ارتباط نوجوان شان را قطع كنند. نتيجه اينكه شايد موفق شوند كه فرزندشان را از ادامه ارتباط منصرف كنند ولي مشكل اينجاست كه احتمالا نوجوان در تجربه هاي بعدي ترجيح مي دهد كه خانواده را در جريان اين اتفاق ها قرار ندهد.

نوع سوم خانواده هايي هستند كه بعد از فهميدن ماجرا، به احساس نوجوان شان احترام مي گذارند. او را براي اين ارتباط سرزنش نمي كنند. اين خانواده ها آگاهانه سعي مي كنند كه ارتباط شان را با فرزندشان حفظ كنند تا نوجوان بتواند به راحتي مشكلاتي كه پيش مي آيد را با آنها در ميان بگذارد ولي در عين حال تلاش مي كنند فرزندشان را راهنمايي كنند.

اين راهنمايي به معناي نصيحت نيست بلكه آنها واقعيت هاي موجود را درباره ارتباط هاي نوجواني مي گويند. مثلا همانقدر كه به احتمال بي ثباتي اين رابطه ها اشاره مي كنند، به جذاب بودنشان هم اشاره مي كنند، به اينكه كنجكاوي نوجوان را برمي انگيزاند.
چاپ، تبليغات و عكاسي,تبليغات

روانشناسي نوجواني,ارتباط با نوجوان
اصلاح طرح لبخند با كمك ارتودنسي
از شب ادراري كودك خود خلاص شويد

يكي از چالش برانگيزترين اتفاق ها براي خانواده ها ، برقراري ارتباط عاطفي نوجوانان با جنس مخالف است

2) با نوجوان تان صادقانه صحبت كنيد
آمارها نشان مي دهند كه نوجوانان بيشترين اطلاعات ارتباطي را از همسالان مي گيرند و تنها درصد كمي را از والدين مي گيرند؛ اين در حالي است كه همسالان هميشه اطلاعات مبهمي از اينگونه روابط دارند و والدين مشخصا دقيق ترين اطلاعات را دارند.

بنابراين نسبت به روابط، هيجان ها و احساس هايي كه افراد مي توانند در اين دوره تجربه كنند، با نوجوان تان حرف بزنيد و اطلاعات دقيق به او بدهيد. سعي نكنيد اطلاعات دلهره آور در اختيار او قرار دهيد. اينكه اينگونه روابط موجب بدبختي آدم ها مي شود يا ايجاد احساس گناه در نوجوان، كمكي به مديريت اين وضعيت نمي كند. منصف باشيد و اطلاعات دقيق در اختيارش قرار دهيد.

3) پذيرش تان را بالا ببريد
منظورم اين نيست كه هر اتفاقي افتاد با آغوش باز بپذيريد، نه؛ پذيرش يعني اينكه آرامش خود را در مواجه شدن با برخي اتفاق هاي فرزندتان بالا ببريد. نوجواني كه با مسئله اي روبرو شده است، خود به اندازه كافي استرس و تنش دارد. بهتر است شما با آرامش تان، وضعيت رواني فرزندتان را بيشتر دچار تنش نكنيد.

لزومي ندارد در آن لحظات شروع كنيد به پيش بيني هايي كه از اين رابطه كرده بوديد، اينكه اين رابطه از اول اشتباه بوده است. جو حمايتي خانواده را به گونه اي پيش ببريد كه فرزندتان به خانواده اعتماد كند. آنقدر پذيرش داشته باشيد كه نوجوان تان بتواند اتفاق هاي عجيبي كه برايش افتاده را با شما در ميان بگذارد. در واقع خانواده بايد اولين حريم امن نوجوان باشد.

4) كنترل نكنيد
بعضي از خانواده ها تمام تلاش خود را مي كنند كه فرزند نوجوان شان را كنترل كنند. چك كردن گوشي، زير و رو كردن وسايل شخصي اش براي پيدا كردن نشانه هاي خطر! يا پيگيري كردن كارهاي روزمره زندگي نوجوان.

نوجوان ها متوجه اين كنترل ها مي شوند. آنها (و در كل همه انسان ها) نسبت به كنترل شدن حساس هستند. كنترل ارتباط را قطع مي كند، اعتماد را از بين مي برد و نوجوان را از خانه گريزان مي كند. به حريم شخصي نوجوان احترام بگذاريد ولي هميشه خود را براي شنيدن حرف هاي نوجوان تان درباره رابطه عاطفي اش آماده كنيد.

5) خط قرمزها را مشخص كنيد
به جاي تهديدها يا نصيحت هاي مكرر، با در نظر گرفتن وضعيت خانوادگي، خط قرمزهايي را براي اين ارتباط مشخص كنيد. محدوديت هاي خانوادگي را با او در جريان بگذاريد. محدوديت هايي مثل محدوديت هاي زماني ارتباط، استفاده تلفني و ...

حتي مي توانيد محدوديت رابطه جنسي را با قاطعيت با آنها در ميان بگذاريد. متاسفانه خانواده ها از صحبت كردن در اين موارد به شدت گريزان هستند و چه بسا مي ترسند كه با صحبت كردن در اين باره، فايل هايي در ذهن نوجوان باز كنند كه فرزندشان قبلا توجهي به آنها نداشته است.

اگر تا اين زمان آموزش جنسي به فرزندتان نداده ايد، سعي كنيد به شيوه هاي مختلف او را آگاه سازيد. مثلا مي توانيد كتاب هاي خوبي در اين باره براي هديه دادن به فرزندتان پيدا كنيد.

6) با دوست فرزندتان ارتباط برقرار كنيد
در صورتي كه مقدور باشد، با فردي كه فرزندتان با او دوست شده، آشنا شويد. او را به خانه يا به يك گردش چند ساعته در شهر دعوت كنيد. حسن نيت تان را هم به فرزندتان و هم به دوستش ثابت كنيد و نشان دهيد كه به احساس آنها احترام مي گذاريد.

با اين كار مديريت بيشتري روي ارتباط آنها خواهيد داشت. با اين كار احتمالا آنها مخفي كاري نمي كنند و مشكلات شان را با شما در ميان مي گذارند. خطوط قرمز را رعايت مي كنند و طبق اصول خانوادگي شما پيش مي روند.

اين شكل از ارتباط عموما براي خانواده ها بسيار سخت است، مخصوصا اگر دخترشان در ارتباط باشد ولي واقعيت اين است كه با جنگ و دعوا و تنش كاري پيش نمي رود.

منبع: ماهنامه سپيده دانايي